W ostatnich tygodniach toczą się rozmowy, których celem jest uzyskanie rozejmu od największej frakcji republikańskich dysydentów, czyli New IRA. Źródła poinformowały Irish Examiner, że „prowadzone są dyskusje”, a możliwe osiągnięcie rozejmu mogłoby mieć „istotne” znaczenie w kontekście zmniejszenia zagrożenia ze strony dysydentów.
Wiadomo, że jeden z czołowych działaczy New IRA z Belfastu odwiedził więźniów w wysokiego ryzyka zakładzie karnym Portlaoise kilka tygodni temu, aby omówić tę kwestię. Szacuje się, że w więzieniu przebywa pięciu członków New IRA, w tym lider z południa kraju, Kevin Braney z Tallaght w Dublinie.
W Belfaście znajduje się mural poświęcony dziennikarce Lyrze McKee, która zginęła od strzału oddanego przez członka New IRA podczas starć z Gardą na osiedlu Creggan w Derry, co wywołało głęboką żałobę i wstrząs w Irlandii.
Z przychylnością wobec rozejmu spotyka się kierownictwo New IRA w Belfaście, Armagh, Tyrone i na południu Irlandii. Jednak bardziej niezależna frakcja z Derry wyraziła sprzeciw wobec takich rozmów. Potwierdzenie prowadzenia dyskusji nastąpiło w ślad za doniesieniami Belfast Telegraph, które sugerowały, że grupa terrorystyczna uczestniczy w negocjacjach z rządami Irlandii i Wielkiej Brytanii.
Rozmowy odbywają się w kontekście nasilającego się konfliktu między dwoma odłamami odrębnej grupy dysydentów, znanej jako Óglaigh na hÉireann (OnH), a jej politycznym ramieniem, Republican Network for Unity (RNU), po niedawnej próbie zabójstwa i groźbach odwetu.
Aresztowania w Cork
Na osobnej arenie garda w Cork przygotowuje dokumentację dla Prokuratury Generalnej po dużej operacji wymierzonej w Real IRA, która działa jedynie na tej części Irlandii. Źródła wskazują, że Real IRA jest w konflikcie z grupą New IRA w Cork. Szacuje się, że w obydwu frakcjach jest około dziesięciu aktywnych członków, z których sześć osób stanowi „poważne zagrożenie”.
Operacja garda jest kolejnym ciosem dla Real IRA, którą w ostatnich latach opuściło wielu czołowych członków na rzecz RNU.
„Co najmniej siedem zabójstw”
New IRA, powstała w 2012 roku z połączenia większości członków Real IRA, grupy strażniczej Republican Action Against Drugs i czołowych republikanów z Tyrone, jest powiązana z co najmniej siedmioma morderstwami. Jedną z ofiar była dziennikarka Lyra McKee, lat 29, która zginęła podczas zamieszek w Creggan w Derry 18 kwietnia 2019 roku, a odpowiedzialność za to przejęła New IRA.
Grupa ta jest również podejrzewana o próbę zabójstwa Inspektora Detektywa Johna Caldwella z PSNI w Omagh w lutym 2023 roku. Zdjęcie: Brian Lawless/PA
New IRA jest największą grupą dysydentów zarówno na północy, jak i południu. Została poważnie osłabiona w 2020 roku przez Operację Arbacia – tajną akcję MI5 i PSNI, zakończoną oskarżeniami dla dziesięciu osób. W 2023 roku Inspektor Detektyw John Caldwell z PSNI został postrzelony przez zamaskowanych napastników przed młodzieżą, którą trenował w kompleksie sportowym przy Killyclogher Rd w Omagh, Co Tyrone.
„Operacja Arbacia złamała im kark” – mówi jedno ze źródeł bezpieczeństwa. „Kierownictwo w Belfaście, Armagh i Tyrone wie, że są zbyt słabi i zbyt zinfiltrowani, by kontynuować działalność”.
Panuje przekonanie, że frakcja New IRA z Derry, działająca w dużej mierze niezależnie, sprzeciwia się rozejmowi. Usługi bezpieczeństwa po obu stronach granicy zastanawiają się teraz, czy rozmowy o rozejmie to „taktyka” mająca na celu uwolnienie więźniów, czy „strategia” oznaczająca szczerą decyzję o zakończeniu przemocy. Mimo to, źródła twierdzą, że rozejm mógłby być „znaczącym” krokiem w kierunku zmniejszenia zagrożenia ze strony republikańskich dysydentów, podczas gdy większe zagrożenie płynie ze strony lojalistycznych paramilitarystów.
Niektórzy sugerują, że część New IRA z Derry może przyłączyć się do małej grupy dysydentów znanej jako Arm na Poblachta. W marcu 2024 roku MI5 obniżyło poziom zagrożenia terroryzmem w Irlandii Północnej z „poważnego” do „znacznego”.